Copingmechanismen: jong geleerd, oud gedaan

Coping
Hoe we omgaan met stressvolle gebeurtenissen is terug te zien in onze copingmechanismen. Zo zijn sommige mensen geneigd om stressvolle gebeurtenissen te vermijden of gevoelens van angst weg te stoppen om ze niet te hoeven voelen. Andere mensen willen zich graag voorbereiden op wat er komt en zoeken controle door oplossingen te zoeken of zelf de regie te pakken.

Wat je leert als kind
Al op jonge leeftijd leer je omgaan met moeilijke of stressvolle situaties. Deze manieren helpen je door moeilijke tijden heen en zorgen ervoor dat je je veilig voelt. Als kind ben je afhankelijk van de volwassenen en zoek je manieren om je aan te passen aan de omgeving. De emotionele basisbehoeften van een kind zijn dat er van hem wordt gehouden en dat hij wordt gezien of gehoord. Ieder kind wil graag gewaardeerd worden om wie hij is. Een kind leert vaak dat bepaalde emoties of gedrag wel of niet wordt geaccepteerd en hij leert zich aan te passen aan hoe de ouder met zijn emoties omgaat. Dit begint al in de babytijd en hoe de baby zich hecht aan de primaire verzorgers, die meestal de ouders zijn. De hersenen passen zich optimaal aan aan de omgeving waardoor de kans op overleving en geaccepteerd worden in de groep (wat in deze tijd je familie meestal is) het grootste is. Daarnaast leren kinderen van het voorbeeld dat ze wordt gegeven. Dus de copingmechanismen van de ouder kunnen ook invloed hebben op die van het kind.

De copingmechanismen die we hebben geleerd in onze kindertijd nemen we mee in onze volwassenheid. Deze mechanismen zijn functioneel geweest in onze kindertijd. Het heeft ons geholpen om te ‘overleven’. Dat klinkt misschien wat heftig, maar dat is wel het primaire doel van de hersenen en het lichaam. En overleven betekent optimaal aanpassen aan de omgeving. Zo worden de gedragspatronen gevormd die je meeneemt in je volwassenheid. Ik hoor zo vaak in therapie mijn cliënten zeggen: ‘ik blijf vastzitten in mijn (gedrags)patronen en ik ben nu volwassen… waarom lukt het niet om te veranderen?’ of ‘nu ik volwassen ben zou ik toch beter moeten weten en waarom heb ik nog steeds last van wat er is gebeurd in mijn kindertijd?’ Dit is dus eigenlijk de normaalste zaak van de wereld. Het is al een mooie stap dat je hier bewust van bent. Want dit is de eerste stap naar verandering.

Word bewust van je coping
Wees dus lief voor jezelf en zie in dat jouw copingmechanismen helpend zijn geweest. Je brein is het gewend en hij houdt van wat hij kent want dat is veilig. Je kunt jezelf afvragen: ‘wat zijn nu mijn copingmechanismen?’ of ‘hoe ga ik om met stress of pijnlijke gevoelens in mijn leven?’ Dit kan je doen door jezelf te observeren. Observeer wat je doet als je in een moeilijke of stressvolle situatie komt. En onderzoek dan of dit in het hier en nu nog steeds functioneel of helpend is. Is dit niet meer helpend dan kan je de eerste stap maken naar verandering.

Ik geloof dat veel psychische problemen te maken hebben met copingmechanismen. Zo kijk ik bijvoorbeeld niet naar angst of depressie als een stoornis. Ze zijn vaak een reactie op iets wat er is gebeurd. Ze zijn niet het probleem op zich. Daarom kijk in in mijn behandelingen graag naar wat er onder ligt in plaats van alleen naar het verminderen van de klachten of symptomen.

Wil je graag meer inzicht krijgen in jouw copingmechanismen?
Je bent welkom om contact met me op te nemen.